Problemen oplossen is een proces. Dit proces bestaat uit vijf stappen die samen de zelfinstructiemethode vormen zoals gebruikt in STOP4-7 (De Mey, 2005; gebaseerd op de methode van Meichenbaum). Het zijn visueel en verbaal heel concrete stappen die kinderen kunnen helpen bij het aanpakken van zowel interpersoonlijke als praktische problemen.
De activiteiten zijn opgebouwd volgens het proces van probleemoplossing. Als je zinvol aan de slag wil gaan, is het daarom belangrijk de opbouw van deze vijf stappen te volgen. Oefen dit zowel tijdens de gestructureerde activiteiten als tijdens de vrije momenten. Zo maak je van een oefening in probleemoplossing een gewoonte van oplossingsgericht denken.
Het is woensdagmiddag. De deurbel gaat. Jamilla staat aan de deur: het is tijd om te vertrekken. Tom pakt zijn rugzak en springt op de fiets. Ze rijden samen de straat uit.
Jamilla is Toms beste vriendin. Samen hebben ze vaak pret. Ze halen grappen uit of babbelen over muziek die ze leuk vinden. En als er een probleem is, staan ze klaar om elkaar te helpen.
Die middag is het mooi weer. Jamilla en Tom zijn druk aan het praten. Het gaat over het verjaardagsfeestje waar ze naartoe gaan. Wat zouden ze doen? Waterspelletjes spelen? Pannenkoeken bakken? Ze zijn zo druk in de weer dat ze het glas op het fietspad niet zien liggen. Tom rijdt er middenin. Meteen begint zijn voorwiel te sissen en loopt de band helemaal leeg.
Het is nog een heel eind naar het verjaardagsfeestje en ze willen niet te laat komen… Wat nu?
Deze eerste stap leert kinderen om met bepaald gedrag te stoppen. Impulscontrole is een belangrijke vaardigheid voor het ontwikkelen van meer zelfcontrole (bv.: diep in- en uitademen).
activiteiten om te oefenen:
Deze tweede stap maakt kinderen ervan bewust dat een probleem meerdere oplossingen kan hebben en dat die allemaal oké kunnen zijn.
activiteiten om te oefenen:
Deze derde stap leert kinderen een goede oplossing te kiezen. Dit is een oplossing waar iedereen blij mee is. Het innemen van het perspectief van de ander is hierbij een belangrijke vaardigheid (bv.: door het te vragen).
activiteiten om te oefenen:
In deze vierde stap voeren de kinderen de oplossing uit die ze (samen) gekozen hebben.
activiteiten om te oefenen:
De vijfde stap leert de kinderen nagaan of hun probleem volledig opgelost is. Als dat niet zo is, doorloop je het proces opnieuw.
activiteiten om te oefenen: