Basisklimaat

Het basisklimaat omvat de omstandigheden waarin kinderen een hechtingsrelatie aangaan met hun verzorgingsfiguren. Deze hechtingsrelatie is een geheel van ideeën en verwachtingen rond de verzorgingsfiguren (helpen en troosten zij mij, maken zij plezier met mij?) en rond zichzelf (ben ik de moeite waard?). Zonder stevig en warm basisklimaat valt de piramide in elkaar. Als dit ontbreekt, hebben alle andere opvoedingsvaardigheden daarom, kort gesteld, geen enkel duurzaam effect.

Kinderen die leren dat de verzorgingsfiguren (voorspelbaar) beschikbaar zijn, ontwikkelen een veilige hechting. Hiervoor moeten de verzorgingsfiguren zowel een veilige basis vormen van waaruit kinderen de wereld kunnen verkennen, als een veilige haven zijn om toe te komen in tijden van stress. Dit wordt weergegeven in de cirkel van veiligheid (Zeanah, Berlin & Boris, 2011).

huis-van-het-kind_bijlage_veilige-haven.jpg

 

Werk speels rond het basisklimaat met vertrouwensspelletjes.

Terug naar top

Belonen

Gedrag aanleren of versterken gebeurt door dit gedrag te belonen. Dat is het idee achter leerwet 1 die bij Leerprocessen wordt omschreven.
Belonen kan op verschillende manieren. Iets leuk toevoegen, zoals een compliment geven, is hiervan een voorbeeld.

Complimenten

Zelfvertrouwen van kinderen en volwassenen wordt opgebouwd door de reacties uit de omgeving, vooral de directe omgeving. Hoe meer positieve opmerkingen en aanmoedigingen na gewenst gedrag, hoe sterker het zelfvertrouwen van een kind wordt. Het omgekeerde geldt voor negatieve opmerkingen en afbrekende kritiek.
Kinderen die zich zelfzekerder voelen, voelen zich meer op hun gemak in verschillende situaties. Zij hebben het ook makkelijker met overgangen naar nieuwe situaties en zijn minder bang om nieuwe dingen uit te proberen in deze situaties.

Belonen in de vorm van complimenten geven heeft interessante ‘nevenwerkingen’:

• Kinderen weten wat ze goed doen.
• … krijgen meer zelfvertrouwen.
• … worden zelfstandiger (bv.: problemen oplossen).
• … hoeven niet op een negatieve manier aandacht te vragen.
• … bieden beter weerstand tegen groepsdruk.

Aanmoedigingen

Aanmoedigingen in allerlei vormen maken het beste recept om het zelfvertrouwen van kinderen te versterken. Let op volgende ingrediënten:

• Maak contact
• Wees specifiek en concreet.
• Moedig inspanningen en vorderingen aan.
• Direct en vaak.
• Toon tevredenheid.
• Moedig het geven van complimenten aan zichzelf aan.
• Vermijd het geven van complimenten met kritische opmerkingen. Gebruik in plaats van 'maar' het woord 'en'.
• Moedig de meer storende en teruggetrokken kinderen extra aan.
• Kies als aan te moedigen gedrag iets dat aansluit bij de individuele noden van het kind.

Hoe kan je aanmoedigen?

• Corrigeren wordt aandacht voor andere
  "Kijk eens hoe flink Pieter luistert” i.p.v. “Zit stil, luister"
• Negatieve situatie positief herwaarderen (wat loopt niet meer verkeerd?)
  Een kind dat boos wordt omdat het een spel verliest: “Goed dat je blijft zitten”
• Compliment voor kleine stapjes
  “Flink dat je nu naar de kring komt” i.p.v. “Je zit nu nog niet in de kring"
• Aanzet tot… wordt een compliment.
  Een boos kind met gebalde vuisten: “Ik zie dat je boos bent, maar het is knap dat je rustig blijft"

De pijl hieronder geeft de evolutie in het aanvaarden van complimenten weer:

huis-van-het-kind_bijlage_aanvaarden-complimenten.jpg

Beloningen

Aanmoedigen (= sociale beloning) is soms onvoldoende om positief gedrag te stimuleren. Gewenst gedrag kan nog eens extra in de verf gezet worden door er een tastbaar, leuk gevolg aan te koppelen. Sociale beloningen kan je daarom tijdelijk versterken met een materiële of actiebeloning.

• Sociale beloningen
  Bv.: knuffel, knipoog, compliment, een dikke duim,…
• Materiële beloningen
  Bv.: snoep, speelgoed, extra tijd op de computer, lievelingsspelletje kiezen,…
• Actiebeloningen of samen iets doen
  Bv.: helpen bij een taakje, samen een boek lezen, meespelen op de speelplaats,…

Sommige kinderen hebben nood aan iets extra om nieuw gewenst gedrag aan te leren. Een beloningssysteem kan dan een 'formele manier' zijn om van een afspraak een gewoonte te maken. Het grote voordeel is dat er meer duidelijkheid is voor het kind. Daarnaast helpt het jou als begeleider om dagelijks aandacht te hebben voor gewenst gedrag.

Hieronder volgen enkele belangrijke stappen in het opstellen van een zinvol beloningssysteem:

• Kies gedrag dat je méér wilt zien:
  Realistisch en haalbaar
  Opgesplitst in kleine stapjes
• Leg het beloningssysteem uit aan het kind.
• Bedenk (samen) één of meerdere beloningen.
• Kies een moment waarop het beloningssysteem ingevuld wordt en de beloning wordt gegeven.
• Laat de beloning bij voorkeur onmiddellijk volgen op het gewenste gedrag.
• Stuur bij als blijkt dat het kind de prestatie niet kan halen.
• Leg de lat wat hoger of kies een ander gedrag(stapje) als het kind het criterium altijd haalt.

Werk speels rond belonen rond aanmoedigen en complimenten.

Terug naar top

Structuur

Negeren

Time-out

Straf